رهایی کامل و بی قید و شرط، خواسته زنان ایران

تریبونی برای زنان چپ

چند روز قبل از شروع اعتراضات مردمی در دی ماه ۱۳۹۶ دختری، در ابتدا بی نام و نشان با حرکتی تابو شکن، رادیکال، جسارت آمیز و خلاقانه در خیابان انقلاب تهران، دراعتراض به حجاب اجباری روسری خود را به چوب بست و بدینسان در برهه‌ای که سایر فرودستان نیز کارد به استخوانشان رسیده بود، پرچم مبارزه‌ای پرشور را به اهتزاز درآورد و موجی را دامن زد که طی آن زنان و مردان بسیاری در همه شهرها این حرکت نمادین را دنبال کرده و به حجاب اجباری «نه» گفتند و با این «نه» گفتن، عملا شاهرگ رژیم مذهبی را نشانه رفتند.

خیزش دختران انقلاب (که نام همه‌ی ماست)/ عاطفه رنگریز

بیدارزنی: آنچه اتفاق افتاد

۷ دی ۱۳۹۶ دختری در خیابان انقلاب بر روی جعبه‌تقسیم برق، روسری خود را به نشانه‌ی اعتراض، به چوب گره کرده و تکان می­دهد. فردای آن روز در مشهد، مردم به خیابان میایند و جرقه‌ی خیزشِ دی‌ماه ۹۶ زده می­شود. در ۹ بهمن، دختران دیگری نیز به اعتراض به حجاب به خیابان میایند و خیزش دخترانِ انقلاب رقم می­خورد؛ دو موجِ اعتراضاتِ سراسری نان، کار، آزادی.

ضرورت بررسی دختران خیابان انقلاب در کلیت و خاص­ بودگی

روایت زندگی کودکان کار که قربانی آزار می‌شوند بچه‌های خیابان شهرزاد همتی

از متروی شهرری تا شهرک علائین، با تاکسی ١٠ دقیقه راه است؛ محله‌ای که جزء محله‌های محروم شهرری است و آدم‌هایش زخم‌های خودشان را دارند؛ اما زخم‌هایشان هرچه باشد، شبیه بلوچ‌های مهاجر کوره‌های علی‌آباد نیست. حداقلش این است که آدم‌های شهرری هرچقدر هم گره و مشکل داشته باشند و در محله‌های محروم این منطقه هم زندگی کنند؛ اما بچه‌هایشان شناسنامه دارند و زندگی‌ و فقرشان شبیه «دیگران» شهرری نیست؛ «دیگران» شهرری همان بلوچ‌ها هستند… از اینجا مانده و از آنجا رانده‌هایی که بعد از ٥٠ سال مهاجرت و زادوولد در ایران، هنوز ایرانی نیستند؛ اما پاکستانی‌ هم نیستند…‌.

نرخ اندکِ اشتغال زنان و مسأله‌ی حجاب اجباری لیلا پاپلی یزدی

ایران تقریباً کم‌ترین نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کل خاورمیانه را داراست. میانگین مشارکت اقتصادی زنان در خاورمیانه 22 درصد و در ایران 12 درصد در شهرهاست (نک. آمار مرکز آمار ایران، 1395). عجیب‌تر این که علی‌رغم تقریباً دو و نیم تا سه برابر شدن جمعیت باسوادان و زنان تحصیل کرده این نرخ از سال 1345 دست‌نخورده باقی مانده است. امروز در مورد زنان جوان بین بیست تا چهل سال، رقم مشارکت اقتصادی در ایران در منطقه‌ی خاورمیانه تنها شبیه به عراق است و افغانستان با سال‌ها جنگ و مشکلات شدید اقتصادی باز هم ده درصد نرخ مشارکت اقتصادی زنانش بیش از ایران است (بنی هاشمی و محمدی 1390).

راه‌های نفوذ سرمایه‌داری در جنبش زنان رزا

تریبونی برای زنان چپ

بحث «جنبش» و در این مقاله «جنبش زنان» خود قابل تامل است. بدون تعیین تکلیف نظری و عملی با این واژه قاعدتا نمی‌توان به چرایی و چگونگی «نفوذ» وارد شد. جنبش زنان بنا به ماهیت جنسیتی خود قاعدتا تمامی زنان را در برمی‌گیرد. اما در عین حال جایگاه اقتصادی و اجتماعی زنان می‌تواند اهداف متمایزی را در فضا و زمان‌های متفاوت برانگیزاند . گرچه اکثریت زنان با توجه به موقیت تبعیض‌آمیز و فرو دستشان تا رهایی کامل، همراهان و کنشگران جنبش باقی خواهند ماند اما زنان وابسته به نهادهای اقتصادی و سیاسی درقدرت جزء آن اقلیتی هستند که «رفیقان» نیمه راه محسوب خواهند شد، ولی حضور و نفوذ نظری و عملی‌شان با توجه به امکانات سر شاری که دارند بسیار تاثیر گذار و مخرب بوده و خواهد بود.

با توجه به این مقدمه کوتاه وارد بحث می‌شویم. شاید بتوان ٢ حوزه متفاوت را برای طرح شیوه‌های نفوذ سرمایه‌داری در جنبش زنان تبیین کرد:

رفراندوم برای تغییر حکومت با چه برنامه راهی؟ منصوره بهکیش

درست در زمانی که مردم مرزهای اصلاح طلبی و سازش کاری را شکسته اند و دارند با سازماندهی افقی و از پایین و با ابتکارهای جسورانه و متفاوت و بی‌نظیر خود به جلو می روند. تعدادی از فعالان سیاسی و مدنی در یک هم زمانی عجیب با پیشنهاد رفراندوم از طرف حسن روحانی، شعار رفراندوم برای تغییر وضعیت موجود به شیوه مسالمت آمیز و زیر نظر سازمان ملل را رونمایی کرده اند.

خشونت خانگی در آلمان-نعیمه دوستدار

پژوهش‌های آژانس حقوق بنیادی در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که میزان خشونت خانگی در آلمان هنوز بالاست و ۳۵ درصد زنان آلمانی حداقل یک بار در عمر خود تجربه خشونت جسمی یا جنسی را داشته‌اند. ۲۲ درصد این زنان از سوی شریک زندگی خود آزار دیده‌اند. آمار دیگری از اداره جنایی آلمان نشان می‌دهد که زنان ۸۱٫۸ درصد قربانیان خشونت خانگی و تجاوز را تشکیل می‌دهند. دولت فدرال آلمان برای مبارزه با خشونت خانگی از این قربانیان حمایت و بر اساس نیازشان به آن‌ها کمک می‌کند. در آلمان حدود ۴۰۰ خانه امن و ۷۵۰ مرکز تخصصی مشاوره در مورد خشونت علیه زنان وجود دارد و این کشور یکی از کشورهای پیشرو در حمایت از قربانیان خشونت خانگی است.

دختران خاک و رنج، دختران زلزله- ماهرخ غلامحسین پور

«می­‌گویم باید بروم دستشویی… خجالت می‌­کشم توضیح بدهم الان یک ماه است از فشار سوزش و عفونت ادراری تا صبح خوابم نبرده… که تنم را قارچ برداشته و یکی از همین روزهاست که قارچ­‌ها مرا ببلعند. چند روز پیش زن‌­های محوطه گفتند خانم دکتر مومنی روز دوشنبه قرار است توی چادر بهداری حاضر باشد و به زن­‌های عفونت‌زده آنتی‌بیوتیک بدهد. امروز دوشنبه بود اما خانم دکتر نیامد. گفتند رفته سر زایمان زنی که توی روستای کوییک صیفوری قرار است بچه‌اش را به دنیا بیاورد. غروبش هم خبر آوردند که بچه مرده به دنیا آمده… زن بیچاره از نداری و سوء‌تغذیه نا نداشته زور بزند. آنقدر بی‌­حرکت و بی­‌عمل نشسته آنجا و گریه کرده که بچه توی شکمش مرده… بعدش هم افتاده به خونریزی و منتقلش کرده بودند کرمانشاه. می‌­گفتند شاید مادر بیچاره هم زنده نماند!

پرستو فروهر به شش سال حبس تعلیقی محکوم شد

پرستو فروهر فعال مدنی، نقاش و هنرمند و فرزند داریوش و پروانه فروهر به شش سال حبس تعلیقی محکوم شد. یکی از اتهامات او “توهین به مقدسات و سیدالشهدا” است.

با هیچ کس ارتباطی نداشتم و تصمیمم مستقل بود – گفت‌وگوی شهرزاد همتی با نرگس حسینی دختر خیابان انقلاب

امتداد – نرگس حسینی ۳۲ ساله است و از همان دوشنبه‌ای که روی جعبه برق خیابان انقلاب ایستاد به عنوان دومین زن معترض به حجاب اجباری دستگیر شد. نرگس از زندان قرچک ورامین در تماسی تلفنی درباره نحوه بازداشتش و و دلایل کاری که باید انجام دهد می‌گوید. او قرار بود این روزها، به عنوان دانشجو در دانشگاه و در مقطع کارشناسی ارشد رشته جامعه شناسی باشد، اما حالا زندانی قرچک ورامین است. او در این گفت‌وگو درباره نگرانی‌هایش می‌گوید و امید به آینده برای زنان ایرانی که حالا فصل جدیدی در اعتراض به نابرابری‌ها را رقم می‌زنند. مشروح گفت‌وگوی امتداد با نرگس حسینی را با هم می‌خوانیم، فایل صوتی این مصاحبه نیز نزد خبرنگار امتداد محفوظ است.

زنان برای حقوق انسانی چه باید می‌کردند که نکردند نفیسه آزاد

روزهای گذشته در تسخیر خبر زنانی بود که بر بالای بلندی در فضاهای عمومی ایستاده بودند و در سکوت روسری‌های خود را بر سر چوبی تکان می‌دادند. طبق معمول بحث و جدل و اظهارنظرهای زیادی در جریان بود که دوباره و این بار متفاوت و جدی‌تر از قبل توجهات را به سمت «حجاب اجباری» و بالاتر از آن به «وضعیت زنان» جلب کرد، وضعیتی که به گمان من یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات اجتماعی امروز ایران است، به این معنی که نه می‌تواند در وضعیتی که هست باقی بماند و نه راه مشخصی برای تغییر آن باز است. واکنش‌ها هم این بار کمی متفاوت به نظرم رسید از پست‌های کمی همدلانه‌تر برخی مردان و زنان سیاسی با وضعیت نابسامان اجتماعی و حقوقی زنان تا اظهارنظرهای تند و مخالفت‌‌های گروه‌های مخالف در شبکه‌های اجتماعی و عمل مقابله به مثل با چادر و پرچم ایران بر بالای همان پست برق مشهور.

«ما تنها نیستیم اگر متحد شویم» مینا خانی

اول: دختر نوجوانِ یزدی یک تابلو به دستش گرفته‌است و به ما چیزی را یادآوری می‌کند. «ما تنها نیستیم اگر متحد شویم». پرفورمانس دختران خیابانِ انقلاب که از حرکتی به اصطلاح فردی شروع شد، در گرماگرم اعتراضات سراسری نکته‌ی مهمی را به ما یادآوری می‌کرد. در اوج نارضایتی‌های سیاسی و اقتصادی موجود در جامعه در تلاطم آنچه هست و آنچه حرکت می‌کند، چیزی هست که همه می‌دانند و از آن به شکلی عریان حرف نمی‌زنند. « حجاب اجباری». از تمام تحلیل‌های ناقص و انکار کننده‌ و تشویق‌های اخته‌ی دور اول پس از منتشر شدن عکس‌های ویدا موحد اگر بگذریم، او یک تنهایی را به شکلی پرفورماتیو به ما نشان داد. تنهایی‌ای که همه‌ی ما آن را به خوبی می‌شناسیم.

فرودست‌سازی زنان طی تاریخ سرمایه‌داری زرینه صفایی

پیشگفتار

بحران‌های پایان فئودالیسم تغییراتی را در رابطه‌ی قدرت بین اربابان و کشاورزان بوجود آورد. «بین‌سال‌های ١٣٥٠ تا ١٥٠٠ مزد تا حدی افزایش یافت، اجاره زمین‌ و قیمت کالاها کاهش یافته بود و مالکان بخش کوچکی از زمین‌های خود را به کشاورزان اجاره داده بودند.»(فدریچی ٦١) پیش از این نیز قطعات کوچک زمین در دست کشاورزان بود اما طی این دوران میزان آن افزایش یافت. فضاهای روستایی که کشاورز- کارگران در کنار کار روی زمین‌های اربابی، روی آن‌ها نیز کار می‌کردند، افزایش یافت. زنان نیز، مثل مردان روی زمین‌های اربابی و اجاره‌ای کار می‌کردند و بخشی از محصولات مورد نیاز خود و خانوارشان را به دست می‌آوردند. اقتصاد معیشتی وجه مسلط و تمرکز زن و مرد، هر دو، بر تهیه‌ی غذای خانوار بود. مرد و زن هردو وابسته به زمین و ارباب فئودال بودند.

مبارزه زنان از جنبش «بد» حجابی به جنبش علیه حجاب اجباری! آزاده ارفع

خبر بسیار هیجان انگیز بود، کشف حجاب دختری که به دختر خیابان انقلاب معروف شد مثل بمب در تمام رسانه های اجتماعی منفجر شد و توجه همگان را به خود جلب کرد و در صدر اخبار قرار گرفت. دختری که با لباس بسیارساده روی جعبه مخابراتی میدان انقلاب ایستاده و روسری خود را بر چوبی آویزان کرده و مشغول تکان دادن آن بود. اقدام او ، بسیار ساده به نظر می رسید اما این عمل نمادین مانند نیزه ای به قلب نظام زن ستیز اسلامی فرود آمد. ادامه این حرکت توسط زنان در تهران و شهرستان ها، زن سالمند و همچنین زن محجبه، سرآغاز شروع یک جنبش واقعی زنان علیه حجاب اجباری بود.

این ابتکارزیبا و با شکوه در یک حرکت نافرمانی مدنی چند اعتراض مهم را همزمان در خود آمیخته است:

مروری بر اجباری شدن حجاب ۱۳۵۷ تا۱۳۶۰ هاله صفرزاده

برخورد با زنان بی ‌‌حجاب از روزهای قبل از انقلاب و در همان تظاهرات ضد رژیم پهلوی شروع شده بود و خشونتبارترین نمود آن اسیدپاشی به زنان بیحجاب بود. این مساله را می ‌‌توان از اولین نشانههای رشد بنیادگرایی در ایران، در راستای ایجاد کمربند سبز دانست. در ۱۲فروردین ۵۷ مطلبی با عنوان” ساواک جنگ سردی را علیه مبارزان آغاز کرده است/ چه کسی بر روی زنان اسید می ‌‌پاشد” منتشر شد.۱ در این مقاله حمله به زنان و دختران و پاره کردن لباس آنان، ضرب و شتم و اسیدپاشی به بهانه پوشش نامناسب به ساواک منتسب می ‌‌شود و نویسنده معتقد است که ساواک به این طریق میخواهد بین مردان و زنان مبارز و مبارزان چپ و مذهبی تفرقه ایجاد کند.

کشف حجاب؛ عاملیت فراموش شده زنان نعیمه دوستدار

روایت غالب حکومتی در ایران از ماجرای کشف حجاب این است: در نخستین روزهای دی ماه سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، قانون لباس‌های متحدالشکل در مجلس شورای ملی تصویب شد. از روز ۱۷ دی ۱۳۱۴، مردان به پوشیدن کت و شلوار با کراوات و کلاه فرنگی ملزم شدند و زنان به برداشتن حجاب از سر و باز کردن صورت از روبنده.

آیا جنبش دختران خیابان انقلاب اهمیت دارد؟ گفت‌وگویی با فعالین حقوق زنان نسیم روشنایی

حکومت ابتدا با بی‌اعتنایی کوشید جنبش دختران خیابان انقلاب را بی‌اهمیت جلوه دهد درحالی که از همان آغاز ویدا موحد، پیشگام این جنبش را دستگیر کردند. واکنش‌هایشان ضدونقیض است. بااینحال به گفته پلیس حدود سی نفر از کنشگران جنبش دختران خیابان انقلاب را به بهانه همراهی با کمپین چهارشنبه‌های سفید بازداشت کرده‌اند. این متن به واکنش‌های آنها اهمیتی نمی‌دهد، بلکه می‌کوشد به نفس این کنش بپردازد، به اهمیت آن و تاثیر آن. در این رابطه زمانه با دو فعال حقوق زنان در ایران، سارا صحرانورد فرد و شهلا انتصاری دراین زمینه گفت‌وگویی داشته است.

نرگس حسینی ‹از کرده‌اش پشیمان نیست›

نسرین ستوده، وکیل نرگس حسینی گفته است موکلش «با علم و آگاهی کامل نسبت به عواقب عملش و برای به چالش کشیدن حجاب اجباری زنان اعتراض کرده و علیرغم تفهیم اتهامت نامعقول در دادسرا نیز گفته از عملش به هیچ عنوان پشیمان نیست.»

انقلاب بعدی ایران، یک انقلاب زنانه خواهد بود گفت‌وگو با یکی از دختران خیابان انقلاب امید رضایی

«از لحظه‌ای که از خانه بیرون رفتم تا برسم به سکویی که روی آن رفتم، قلبم انگار در گلویم می‌زد. نه این که فقط ترس باشد. البته که ترسیده بودم. چون معلوم نبود چه اتفاقی می‌افتد. اما فقط ترس نبود. هیجان بود و یک سری احساسات تا آن لحظه شناخته‌نشده. وقتی که رفتم روی سکو ایستادم، روسری‌ام را به سر چوب زدم و چوب را بالا گرفتم، تپش قلبم خیلی بیشتر شد.»

انتخاب «پوشش»، حق زنان است پیام نرگس محمدی از زندان اوین در دفاع از «دختران خیابان انقلاب»

سال‌هاست «پوشش زنان»، دستمایه حکومتگران در سیطره بر جامعه، تحکیم قدرت و خودنمایی استبداد شده است.

چهار دهه تلاش حکومت در سلطه بر زنان- از کنترل رنگ جوراب و کفش‌هایمان در مدارس، شکل ابروها و موی پشت لب‌هایمان در دانشگاه‌ها، رنگ و قد مانتوهایمان در خیابان ها، ساپورت و تار موهایمان در گذرگاه‌ها تا عمیق‌ترین احساسات‌مان در عاشق شدن‌ها حتی در پستوی خانه ها، زندگی‌مان را جولانگاه مردان حکومتی کرد که به نام دین حس زنانگی، سرزندگی و عشق را در نسل‌های پی در پی به فنا سپردند، هر چند از همان روزهای نخست، زنان در مقابل اعمال سیاست‌های زن ستیزانه حکومت از جمله اجبار زنان به داشتن روسری دست به اعتراض زدند و خاموش ننشستند.

دختران انقلاب، خوشا دمی که حجاب‌ها برفکنیم!/ زارا امجدیان

بیدارزنی:‌ این روزها در ذهنم تصویر ویدا موحد است و بیرق اعتراضش و همه زنانی که در طی این سال‌ها با هم برای برابری مبارزه کردیم

تصویر ویدا موحد است و میدان هفت‌تیر و کتک‌هایی که خوردیم.

تصویر ویدا موحد است و راهروهای دادگاه انقلاب و مجلس و …

تصویر ویدا موحد است و برگه امضاهایی که برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز جمع شد و به سرانجام نرسید.

اطلاعیه شورای صنفی دانشگاه تربیت مدرس پیرامون اخراج غیر قانونی سپیده مرادی سروستانی یکی از دانشجویان این دانشگاه

بسم رب المستضعفین

ترسیدن ما چونکه هم از بیم بلا بود

اکنون ز چه ترسیم که در عین بلاییم

بس است. نسل کشی بس است. تبعیض بس است. کشتار و فساد بس است. آیا نمی‌بینید؟

حق برخورداری از آموزش از حقوق اساسی همه افراد در جامعه است. هر شهروند فارغ از جنسیت ، قومیت و مذهب حق دارد که از امکانات آموزشی استفاده کند و چه مضحکه ی ننگینی است نمایش استبداد که همه را غیر خودی پنداشته است و هر کسی را به جرم ابراز عقیده به بند می‌کشاند و از تحصیل محروم می‌کند.

ایرانیان کجا ایستاده‌اند: له یا علیهِ دختران خیابان انقلاب؟ / محمد مالجو

مبارزه‌ی مدنی دختران خیابان انقلاب برای الغای حجاب اجباری در چه بافتی از نگرش‌های ایرانیان به مقوله‌ی حجاب اجباری آغاز شده است؟ نگرش چه بخش‌هایی از مردم در چه جغرافیاهایی به چه میزانی له یا علیهِ دختران خیابان انقلاب است؟ برای ارائه‌ی پاسخی تجربی به این پرسش‌ها بر داده‌های حاصل از سومین موج از «پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان» که در دفتر طرح‌های ملیِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه شده است[*] تکیه خواهم کرد. داده‌های این طرح در ماه‌های شهریور و مهر سال 1394 جمع‌آوری شده است.

هیچیم کنون، «همه» گردیم شکوهِ خشم شرافتمندانه پریسا نصرآبادی

اتفاقات مهمی افتاده که لازم است درباره آن با هم صحبت کنیم. وقایع با شتابی حیرت آور از پسِ هم می‌آیند و ما به خوبی می‌دانیم که امکاناتمان برخلاف امکان‌هایی که گشوده می‌شود محدود است و از این رو بیم آن داریم که از سیر تحولات جا بمانیم. همیشه اینگونه بوده که با وقوع تکانه‌های سیاسی-اجتماعی، زمان-مکان به نحو غریبی دچار قبض و بسط می‌شود و معادلات پیشینی را کاملاً در هم می‌ریزد (البته اگر بتوانیم چنین ادعا کنیم که پیش از این وضعیت تازه، به شکلی بسیار کلی‌گویانه شبه معادلات و مختصاتی از وضعیت موجود داشته‌ایم). پس دست کم می‌بایست تلاش کنیم که پیوند و گسست‌های میان پدیده‌ها را به‌درستی درک کنیم تا بتوانیم شِمایی کلی از وضعیت به‌دست دهیم و به این منظور، گزیری نداریم جز اینکه با یکدیگر دست به گفت و شنود بزنیم. در غیر این صورت، گرفتار دام‌های مختلفی می‌شویم که با صورتبندی‌های به ظاهر رادیکال و منطقی پیش پایمان پهن شده‌اند اما لزوماً راهی برای اعتلای این پیشا-جنبش و نهایتاً راهی به سوی رهایی نشان نمی‌دهند.

اعتصاب غذای آتنا دائمی و گلرخ ایرایی در زندان قرچک ورامین

دو زندانی عقیدتی، آتنا دائمی و گلرخ ایرایی در اعتراض به انتقالشان از زندان اوین به قرچک ورامین از روز شنبه ۱۴ بهمن دست به اعتصاب غذا زده‌اند. این دو زندانی ۱۰ روز پیش «با ضرب و شتم» از اوین به قرچک ورامین منتقل شدند.