حمایت سیاسی گسترده از طرح کاهش ۹۰ درصدی آلودگی کودکان به«اچ آی وی» منجر به نتایج بسیار امیدوار کننده‌ای می شود

 

ترجمه: فرخ نیک مرام

حدود ۹۰ درصد از کودکان آلوده به ویروس اچ آی وی به صورت عمودی از سوی مادر در مراحل بارداری، وضع حمل و شیر دادن آلوده می‌شوند. اگر داروهای موسوم به «ضد ویروس‌های پسگرد یا آنتی رترووایرال» (antiretroviral) در دوران بارداری و وضع حمل به مادر و پس از تولد به کودک داده شوند، آمار انتقال بیماری به صورت عمودی به شدت کاهش می‌یابد. در صورت درمان نشدن، ۱۵ تا ۴۵ درصد از نوزادان ،  مادران ناقل این ویروس آلوده خواهند شد. و در صورت دسترسی نیافتن به درمان مناسب، نیمی از این کودکان پیش از رسیدن به تولد دو سالگی جان خود را از دست می‌دهند.

 

در سال ۲۰۱۱ دبیر کل سازمان ملل برنامه‌ جهانی جدیدی برای کاهش آمار کودکان حامل ویروس اچ آی وی، به میزان ۹۰ درصد تا سال ۲۰۱۵ اعلام کرد. این برنامه تلاش می‌کند که آمار مرگ و میر زنان باردار و مادران حامل ویروس را کاهش دهد. با این که ارائه‌ خدمات سرعت و شدت بیشتری پیدا کرده است، برای رسیدن به ضرب الاجل سال ۲۰۱۵ سرعت پیشرفت باید افزایش پیدا کند.

رواج زنان باردار ناقل اچ آی وی

بر اساس تخمین ها در سال ۲۰۱۲ حدود ۱.۵ میلیون زن باردار ناقل ویروس در کشورهای فقیر و رو به رشد زندگی می کردند. بیش از ۷۰ درصد این زنان ساکن ۱۰ کشور در آفریقای سیاه (کشورهای جنوب صحرای بزرگ آفریقا) بودند. این کشورها عبارتند از: نیجریه، آفریقای جنوبی، جمهوری متحد تانزانیا، کنیا، اوگاندا، زیمبابوه، موزامبیک، مالاوی، اتیوپی و زامبیا.

کاهش آمار انتقال عمودی اچ آی وی نیازمند گام‌های متعدد است. اولین آنها مشاوره و آزمایش داوطلبانه و خصوصی برای زنان باردار و شیرده است. پس از آن درمان مادام العمر این زنان با داروهای آنتی رترووایرال و استفاده از این داروها بر روی نوزادان به عنوان راهی برای پیش گیری ضرورت دارد. وضع حمل ایمنی نیز باید در دستور کار قرار بگیرد و مادران باید در مورد انتخاب گزینه‌های مناسب برای تغذیه‌ کودکانشان راهنمایی شوند.

برنامه‌ای جهانی

در ژوئن ۲۰۱۰ نهاد های داخلی سازمان ملل و سازمان های جهانی و کلیدی با مشارکت و رهبری یونیسف، برنامه‌ مشترک سازمان ملل برای اچ آی وی و ایدز (UNAIDS) و سازمان بهداشت جهانی تعهد کردند، برای جلوگیری از آلودگی بیشتر کودکان به اچ آی وی با یکدیگر همکاری کنند. یک سال بعد در اجلاس عمومی سران در مورد ایدز، دبیرکل سازمان ملل برنامه ای را برای کاهش ۹۰ درصدی کودکان آلوده به اچ آی وی تا سال ۲۰۱۵ آغازکرد. در همین دوره زمانی این برنامه قرار است از مرگ ۵۰ درصد از مادران آلوده به این ویروس جلوگیری کند. این برنامه شامل اهداف زمان بندی شده‌ بین المللی است که از سوی کشورهای بسیاری برای تحقق آنها تعهد شده است. این برنامه همچنین ۲۲ کشور که نیازمند دریافت حمایت بیشتر هستند را شناسایی کرده است.

چارچوبی با اهداف دقیق, برای نظارت بر این برنامه‌ بین المللی طراحی شده است.

پیشرفت

برای شناسایی افرادی که نیازمند درمان و مراقبت بیشتر هستند گسترش آزمایش اچ آی وی و مشاوره با زنان باردار بسیار اهمیت دارد. این مساله از این رو مهم است که تعداد بسیار اندکی از زنان باردار از احتمال وجود ویروس در بدن خود آگاهی دارند. در سال ۲۰۱۲ میزان ۴۰ درصد زنان باردار در کشورهای فقیر و در حال توسعه، برای اچ آی وی مورد آزمایش شده اند. این رقم از سال ۲۰۱۰ که ۳۰ درصد از این افراد و سال ۲۰۰۵ که تنها ۸ درصد از زنان باردار این مناطق مورد آزمایش قرار گرفتند بیشتر است.

بسیاری از کشورها نیز در درمان زنان باردار حامل ویروس در حال پیشرفت هستند. در سال ۲۰۱۰ میزان زنان باردار و حامل اچ آی وی در کشورهای فقیر و در حال توسعه که درمان موثر با داروهای آنتی رترووایرال دریافت می کردند، ۶۲ درصد بود که این رقم از میزان ۴۸ درصد در سال ۲۰۱۰ بالاتر است.

در میان مناطق، اروپای مرکزی و شرقی و کشورهای استقلال یافته‌ شوروی سابق، بیشترین میزان پوشش (۹۵ درصد) با داروهای آنتی رترووایرال را به زنان بارداری که حامل ویروس اچ آی وی هستند ارائه می‌کنند. در رده‌ بعد، کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای دریای کاراییب (۸۸ درصد) و آفریقای شرقی و جنوبی (۷۵ درصد) قرار دارند. پوشش در سایر مناطق همواره کمتر از ۵۰ درصد است. آسیای شرقی و کشورهای واقع در اقیانوس آرام (۴۳ درصد)، آفریقای غربی و مرکزی (۳۰ درصد)، خاور میانه و شمال آفریقا (۱۰ درصد) و آسیای جنوبی (کمتر از یک درصد) از جمله این مناطق هستند.

میزان پوشش درمانی با داروهای آنتی رترووایرال از ۹۵ درصد در کشورهای استقلال یافته‌ شوروی سابق تا کمتر از ۱ درصد در آسیای جنوبی، منطقه به منطقه تفاوت دارد.

(توضیح تصویر) درصد تخمینی زنان باردار ناقل ویروس اچ آی وی که موثرترین درمان‌ها با داروهای آنتی رترووایرال، برای جلوگیری از انتقال ویروس به کودک را دریافت می کنند بر اساس منطقه، در تمامی کشورهای فقیر و در حال توسعه و در ۲۲ کشور اولویت یافته در برنامه‌ بین‌المللی

* میزان درمان بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ با میزان درمان بین سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ قابل مقایسه نیست چرا که در فاصله‌ ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ درمان بر اساس دستورکارهای پیشین سازمان بهداشت جهانی انجام می‌گرفت که شامل داروی «نویراپین» با دوز ثابت بود.

** CCE و CIS در جدول شامل کشورهای اروپای مرکزی و شرقی و کشورهای استقلال یافته شوروی سابق می‌شوند.

نکته: خطوط عمودی باریک به معنای عدم یقین و تخمینی بودن این آمار است.

منابع: برنامه مشترک سازمان ملل متحد برای اچ آی وی و ایدز، یونیسف و سازمان بهداشت جهانی، گزارش پاسخ جهانی به ایدز در سال ۲۰۱۳، و تخمین‌های اچ آی وی و ایدز در سال ۲۰۱۲ از سوی برنامه مشترک سازمان ملل متحد برای اچ آی وی و ایدز

کاهش شدید در آمار کودکان تازه آلوده شده به اچ آی وی به چشم می‌خورد و سرعت پیشرفت بیشتر شده است. عامل اصلی این پیشرفت‌ها دسترسی بیشتر به خدمات مربوط به آن است. با این وجود سرعت بیشتری  نیاز است، که این برنامه بتواند تا ضرب العجل سال ۲۰۱۵ به هدف خود که کاهش ۹۰ درصد در میان کودکان آلوده شده به اچ آی وی بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ است برسد.

شمار کودکانی که به اچ آی وی آلوده می‌شوند به شدت کاهش یافته است اما سرعت بیشتری برای رسیدن به هدف لازم است.

(توضیح تصویر) شمار تخمینی کودکانی (۰ تا ۱۴ سال) که به تازگی آلوده به اچ آی وی شده‌اند؛ روندهای جهانی، میزان کاهش سالیانه و روند پیش بینی شده، ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵

دستورالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد می‌کنند که تمامی کودکان متولد از مادران آلوده به اچ آی وی، برای پیشگیری داروهای آنتی رترووایرال دریافت کنند. پوشش درمان پیشگیرانه با آنتی رترووایرال ها در سال ۲۰۱۲ در میان کودکان در مقایسه با مادران کمتر بود. با این وجود در آن سال، حدود ۵۲ درصد از ۱.۵ میلیون کودکی که مادرانشان در هنگام بارداری ناقل ویروس اچ آی وی بودند از داروهای پیشگیرانه برخوردار شدند.

اطلاعات نشان می‌دهد که استفاده از خدمات مربوط به پیشگیری از انتقال عمودی ویروس در حال گسترش است. اما هنوز موانع مهمی باید از میان راه برداشته شوند تا به اهداف برنامه‌ بین المللی دست یافت. علاوه بر کیفیت پایین خدمات رسانی در مناطقی که رسیدن به آن‌ها دشوار است، نظام بهداشتی ضعیف در آن مناطق، ترس، ننگ و عدم پذیرش که زنان را از آزمایش اچ آی وی باز می‌دارند، موانع جدی در برابر افزایش این خدمات است.

منبع خانه امن